Friday 26 August 2011

LALPA A RINNA NGHAT TU LAL HEZEKIA


History velah hian lalram hrang hrang chanchin te kan zir thin a, an lo ropui ngei mai . Aigupta ho chu an insak avangin an lar a, Assyria leh Babylon ho te chu indona avang in an lar bawk a ni. Heng ho inkar ram ah hian Israel hote chu Pathian in a dah hlawm a, engvang kher in nge Pathian hian helai ram sorkar chak pahnih inkar ah a dah mai le ka ti thin. Mahse ka ngaihtuah chian chuan a chakzia show a duh tih hi ka zir chhuah a ni. Hemi anih avang hian Israel hote khan Pathian an hnaih phah in a lam ah an lo kun leh thin a ni. A chang chuan Pathian pawi an khawih ngei thin a, chung hunah chuan an aia hnamchakte thuhnuai ah hian a dah thin a, Jerusalem lam hawi a an tawngtai chuan Pathian in a lo ngaithla in a chhanchhuak leh thin a ni.
Tunah hian hian Juda lal Hezekiah chanchin kan sawi dawn a ni a, Bible chuan a ni aia tha hi a hma in an la awm lo a, an awm tawh lo a ti hial a nih kha. A pa chu Ahaza a ni a, Pathian ngaihsak lo tak a nit hung a ni, Pathian pawh hian nu leh pa sual tak lakah pawh hian pakhat emaw hi chu a lo chhan deuh thin a ni awm e. A lal tan tirh a tang hian Lalpa chu zawng nghal in pathian dang biakna lam chi zawng zawngte chu an tichhe ta vek a ni. Temple a Pathian be ngai tawh lo chu an hlan thar leh a, tah chuan dan dik takin Pathian an be ta a ni. Hemi hnu hia sakhaw biakdan a siamthar a, Lalpa mithmuh ah a hmuingilin malsawmna tamtak in a vur ta a ni.
Chung hunlai chuan Assuria an lo lian hle mai a, history lamah kan hria anga. An duh duh an awp a, a hma kumli ah hian Israel ram pawh an lo la tawh a ni. He mi hnu hian Jerusalem beitur in an lo thawk chhuak ta a, khawvel pumpui awptu lakah chuan Hezekia pawh hi a thlaphang ve hle a, lawman te pe in remna siampui a tum a mahse Assuria lal hian a duhlo a ni. Assurya lal tirh in Rabsaka chu Jerusalem ah alo chho a, a rawn vau tan ta a, Jerusalem khua chu a dinchhuah loh tur leh hnamdang pathian an tih chhiat tawhte chu lamin chapo tak in a au ta a ni. An ni chuan an sipai ngahzia te leh khawvel ah hneh loh an neih loh dante chu an lo uanpui a. Mualpho thei ang ber tur in an lo vau a ni. An Pathian chu an hnamdang pathian ang atihchhiat chi ah an ngai ni ngei tur a ni. Hetih chhung zawng pawh hian Hezekia chuan ‘Lalpan min chhanhim dawn a ni’, tiin a mite a lo thlamuan thin a ni.
Bible ah Hezekiah finna hi lang lo mahse Pathian chuan finna hi alo peve ngei a ni. Hei hi kan hriatna chu indo hma in tui lakna a siam a, he a thilsiam hi kum tamtak ral hnu tunhun thleng pawh hian mak tih ala tling pha a ni. Lung sakhat chu thuitak ker kua in tui khawchhungah an la lut a, an siamdan n chhinchhiahna hi tunah Istanbul ah kawlthat a ni mek a ni. Pathian pawh in he thil thleng tur hi a hre lawk a ni ang chu a hma lamah mipuite chu Hezekiah ring tawk tur in an rilru te hruaisak in an awm vek a ni. Hei hian inlungrualna leh rah tha a chhuah ta a ni.
Kulhchhung a  awm a hualbeh nih chu inpek mai a thlanawm zawk ngei ang, mahse Hezekiah chuan a rin ah hian a chiang em a, a chhan thei tih hi a hre taawk a, chuvangina inpe lo mai a ni. Pawnlam ah hian thlemna chi hrang hrang depression emaw, natna avang a lungngaiin kan awm thin em? Hengah hian intihhlum duhna lamah kan kun mai thin em aw, a nihloh pawh in sual lamh kan tlulut em. Lalpa rinchhantu Hezekia ang hian khawvela sorkar lianber in a do hnu ah pawh inpe mai duhlo ang hian rinna kan nghat chiah em.
A vawihnih lo vau naah chuan lal chuan a rilru a phawrh chhuak ve ta a, Tiang hian a tawngtai ta a ni. He tawngtaina hi chu chhanloh chi a ni lo reng reng, hetiang ang chi a Pathian kan kar phawt chuan keini pawh min chhang ngei ngei ang. Assuria lal tirh in lehkha hmang a Pathian sawichhiatna tinreng chu a hma a pharh in, thinlung tak in a taawng tai a.  Aw Lalpa,cherub te chung a thu, Isrelte Pathian, nang, nang chauh hi leilung ram zawng zawng Pathian ch I ni; lei leh van hi nangma siam a ni, tiin bul a han tan ta a. Rabsaka kha chuan Hezekia hnenah hian a Pathian in a chhanhim thei tih pawh chu ringlo tur in a lo ti tawh a nih kha. Mahse hetiang hunah pawh hian Leilung zawng zawng neitu chu Pathian a nihzia hi a manchiang hle a ni. Keini pawh hi kan nitin nun ah hian rinhlelh rum rum na leh kan chhandamna pawh chiang tawk lo a kana wm hun a thleng mai thei e, chung hun ah chuan lei leh vanlal ber hi kan tan ngam ve ang’em?
A tawngtaina hian chhunzawm ta zel ila Lalpa a rinna a nghah ngamzia hi alo lang thla nasa hle a ni. AW Lalpa bengchhi la ngaithla teh; Aw Lalpa I mit meng la en teh; tiin  a tawngtai a. Assuria hote chuan in ramte hnamte leh an pathian te chu Rabsaka sawi ang khan an tichhe thin a, lian tak an nih avangin hetih hunlai pawh hian an chapo viau a ni. Khang an pathian tihchhiat te kha chu mihring siamchawp mai an nih avangin an tichhe thin a ni. Tiin Assuria hoten an lo chuan em em, an hmelma te pathian an tihchhiatsakte chanchin chu Pathian hnen ah a sawi a, heingawt pawh hian Pathian a va ti lawm dawn tak em. Heimai hi ala nilo ka duhlai tak chu, Chuvangin aw Lalpa kan Pathian, nang, nangmah chauh hi Lalpa Pathian I ni tih leilung luah ram zawng zawng ah hian an hriatna tur in minchhanhim ngei ngei ang che, tiin. He a dilna hi chu Pathian in chhanloh a hreh pawl tak a nih ka ring. A chhang dawn hrim hrim, a chhang dawn hi a ni ringawt mai a ni, khawvel pawhin dilpui engang mahse a chhang dawn hi a ni mai. A lama rilru dik putu te laka a chakzia lanna turin a mit chu khawvel chungah a len ruai thin a ni. Keini hian Pathian chhan ngei ngei tur hian kan mamawh kan dil thiam em aw, a chetloh theihlohna khawp a kan kar a hun viau lo maw. He dilna hi chhan ina awm nghal a, zawlnei Isaia kaltlang in Pathian chuan a ngaihthah lo viau a ni.
Mi chapo te chu a hnukhniam thin ang in khawvela ramlian ber emperor  chu a cho Pathian dik chu a ngam lo kher mai. Rip tak a lo thawk kha a haw leh ta hna hna a, lo lang thla zel chu ama fapa ngeiin a that a ni. He thil hian Pathian pawisawi hlauhawm zia leh Pathian meuh cho avang a, thilpawi thei te min hrilh chiang hle a ni.
Keini pawh hi rinna kan intihkhah viau a ngai a ni, thlarau a I tui hale m em lai khan in teuh rawh. Nakin zelah kha khan a pui ang che. Mahni sahrang ni a Assyria in a ngaihtawh sipai 250000 zet in an hualna lakah pawh a chhanchhuak thei a nih si chuan Lalpa nen chuan engkim mai hi tihtheihloh a awmdawn lo reng a ni.

1 comment:

ShareThis