Sunday 14 August 2011

KAN BIBLE MIN PEK HI


Awle vawiin hi Pathianni a ni bawk a, duhtawk in han hlap piap piap mai ang aw. Bible history chhui hran ka tum vak lo na in tlem a zawng han tarlang ila. Mosia khan lehkhabu panga te a ziak hlawm a, he tah hian a then hi chu midang in a thih hnu a an chhunzawm te pawh a awm tho a ni. He lehkhabu hi Pathian lehkhabu ti a an hriatlar chu a nimai a bu dang a la awm hma a ni. He lehkhabu an hman chhung hian Ahaza hun ah khan Pathian biak an lo thlahthlam ta hle mai a, a tupa Manasea hunlai nen khan. An Pathian lehkhabu ngei pawh chu an lo tibo ta hial a, Josia hunah khan hmuchhuak leh in heta tang hian an ti bo leh tawh lo a ni. Thutthlung hlui hunah khan zawlnei der tamtak an awm ve tho va, chung ho chuan lehkhabu maksak tak tak te an ziak ve hlawm a. Mahse Pathian zawlnei an tih bik tuna kan bible a lang hote hi chu an lehkhabu te hi Pathian pek ni a an ngaih avangin an roh va synagog ah te an chhiar thin.

Hetah hi chuan ka sawi puat puat mai anga, hun alo kal zel a, Greek ho in Judai ram an lo awp atanga kan Lalpa lo kal thleng khan Pathian in a mite ah inpuanna a nei lo. Mimal ah chuan a nei mai thei a, mahse hetih hunlai hian hunthim bik tiin an vuah hial mai a ni. Apokrifa bu kan tih mai tamtak an lo chhuak a, mahse heng ho hi chu nung vak lo ni a ngaih a ni. Juda te khan Apokrifa tel hian lehkhabu thianghlim ah an pawm vek a. Greek tawng chu an tawng tualleng ber a lo nih tak a vang in Aigupta a Juda awm hote chuan tihdan thar ngaihtuah in Septuagin LXX hi an lo nei ta a, hemi hi hmangin Jerome a khan a letling a chuvang in tun thleng hian Roman Catholic ho te chuan an la hmang a ni. Juda Rabi hote chuan chuti ngawt a buai chu tiin Jamnia hmunah Bible chhung a dah tur chin an thliar fel ta a. Hetih hunlai hian Hlathlankhawm hi dah duhlo a tam zawk an ni a, amaherawh chu a a duhtu lam chu an tawng rin em avangin an hnial peih ta lo a ni awm e. Hei hi thuthlungthar tel in chuan Bible ah kan lo hmang ta a ni.

Bible ziaktu te hi mi inang lo tak tak. A hunlai a khawvel finna zirchhuak vek tu Mosia te, ralrel thiam josua te, Pathian mi Samuela te, lo nei a eizawng Mika te, Pathian zawlnei ho te, Isua koh zirtirte, hebrai mithiam lutuk mahse Thlarau thianghlim hriakthih nisi Paula te leh midang ho ziak a ni a. A kum thu a zir chuan kum sang chuang fe a ni. Nimahsela a pawltu thlarau thianghlim chu a pangai reng a, miten an dawn dan erawh a in ang lo mai thin a ni.

Pathian in inpuanna atana a hman vang hian mah pawh in a ngaihlu a, chuvang in a nung a ni. Mihring te hi chu kan thiam chin hi a chawl thin a, chuvang in a date te pawh tihdik loh leh a hmun te pawh hriatdik loh ang chi te alo awm thin. Mahse chung chu chhui sise lova Inpuanna atan a hman ang ngei a, a dawngtu te thiltum kan hriattheih chuan hei hi a tum ni ber in a lang a ni. Entirnan, Marka leh Luka ziak an tum in ang reng si, mahse thu thenkha a hmun inang lo te a lo awm thin. Heng hi chhut a ngai lo, a tum a chian tawh chuan a tawk mai a ni. Mhring ve tho an ni a, Pathian in a pawlna an ziak a chungah chuan a hmun leh date a tihdik pui sise lo ah i ngai ang u.

Bible hi engtiang tak a chhiar tur nge ni ang le? Genesis ah hian mihring te sual na te, chumi sualna avang a Pathian thuthlung te, chu thuthlung ti puitling tur a Israel ho thlan an nih tak zia te, a inziak a ni. Exodus, leviticus number. deuteronomy ah hian Pathian chu a thianghlim zia leh sual a tluksan mihring ten kan biak theih nan engtiang tak a thianghlim tur nge tih te hrilh hriatna a ni a. Hei hi sual a tlu tawh mihringte rin a harsat em avang in vawi tamtak an tlu a nih kha. Zawlneite hmangin chhandamtu leh khawvel entu pek a tiam thu kan hmu ta a ni. Thuthlung hlui ah hian Pathian in a fapa tlanna tur hi alo buaipui nasa tawh hle mai a, chuvangin Israel te chung ah khan alo duhtui hle a lo ni. Thuthlung hlui ah hian thuthlung siam a ni a, Pathian leh Mihring inkar ah chuta mihring aiawh tu te chu Adama te, Nova te, Abrahama te, Jakoba te, Mosia te, Davida te an ni hlawm a. Thuthlung thar ah pawh Pathian leh mihring kar ah thuthlun thar leh a ni a, chuta mihring aiawh tu chu Isua Krista a ni. Thuthlunghlui ah khan thuthlung kengkawh tu leh vawng nung tute kha puithiam hote an ni a, thisen hmang in kumtin vawikhat hmun thianghlim ber ah an kal thin a nih kha. Thuthlung siam thar a nih hnu erawh hi chuan a kengkawhtu kan Lal Isua chuan thisen hmang in Pathian nen a kan inkar chu alo chingfel ta a ni. Hman a thuthlungah kha chuan inremna thisen kumkhat a vawikhat kha an sual silfai nan a tawk loh avang in an sual a piang in a phu tawk ran thisen a ngai a. Tun a thuthlung ah erawh Isua thisen kha alo luang ta zawk a, heihi a luan reng avang in tumah in kan tih hran a ngai tawh lo a ni. Kan tih a tel ve tawh lo tihna a nih chu. An sual nate ka hre reng tawh lovang, an tan ka fapa a thi si a, a lo ti thei ta a ni.

Bible chhiar dan ah hian him lo tak a awm thin tih kan hriat a pawimawh awm e. Hemi avang hian Bible hi kristian hmasa te kha chuan mitin hmuh tur in an dah lo a, mithiam bik ten an chhiar chhuak mai thin a ni. Hei hi a that viau rual in a that tawk lohna alo lang a, sakhaw puithiamten inhaivur nan an lo hman phah in protestant alo piang ta a nih kha. Chumi a chinah chuan mitin hmuh theih in alo awm ta a, kan hlawkpui em le? Hlawkpui lutuk, amaherawh chu famkim lohna chu Bible a thu thenkhat ngaihkawih theih chi thu te avang in kohhran hrang hrang ah kan lo phel darh ta a nih hi.

Bible hi kan chhiar dawn in tawngtai hmasak a pawimawh a, thlarau chawm nan a hman ngei a pawimawh a ni. History zirna tur a ni lo, mahse a chhung a thil lo thleng erawh a dik a ni tih chu mihring thiam na lo sang zel hian alo chhuichhuak zel a ni mai thei, awihawm lo a ni hran lo. Hun dik tak chhui nan a ziak a nih loh ang erawh chuan tangkai lo tak a ni mai thei e, a tum a ni miau lo a, heng a tan a hman hian Pathian a lawm ang'em. A lawm ka ring hauh lo mai. Pathian thlarau tanpuina achhiar a nih erawh chuan thil a tihtheih zia chu namai lo tak a ni. Bible chhiardan diklo zing a pakhat chu inhnialna atan a Bible chang chhiar hi a ni, hei hian thlarau nun a chawm lo takzet tih ka sawi ngam a ni. Pawl hrang ah awm mah ila Bible kan chhiar hian nung deuh riau a inhriatna kan nei thin a, kha kha thlarau pawlna vang alo ni. Inhnial ching deuh chuan an chhiar pawh in an pawl lam tan deuh bik lai chang zawn a awl thei hle a ni. Hei hi hlawkpui lam aiin hnualna ah mi a hruai duh hle a ni. Bible chhiardan himlo hi Pathian in a huat ka ring kan lo ching a nih pawh in i bansan ang u.

Bible nitin chhiar kan lo ni tawh mai thei, mahse a tumtak chhandamna thu ah hian kan lo chiang em aw. Mahni theuh i inzawt nawn leh ang u.

Zana khawnvar eng ang in
I thu in rilru a en
Ro tha aiin a hlu em e
Thinlung ah ka vawng ang.

Pathian in malsawm rawh se, ka lawm e.

No comments:

Post a Comment

ShareThis