Wednesday 31 August 2011

ZU HI ENGTIN NGE KAN NGAIH LE


Zu hi hmasang atang a lo awm tawh a ni a, an chaw ei rual in an in ve mai ṭhin a sualna atan an hmang ngai lo a ni. Keini chaw kan ei a tuihang kan hmang ang chiah hian Bible hunlai khan an lo hmang ṭhin. Hetih hunlai pawh hian zu hi rui ṭhin chu an awm ngei  a, mahse vantlangin ruih tur ah an ngai lo a ni. Hun alo kal zel a zu tangkaina te an lo hre chho zel a, nachhawkna atan te hial hman nachang an lo hre  ta a ni. Kan Bible ah hian uain a sawina hi hmun tamtak ah kan hmu a, hman a nihna zawng zawng ah hian uain ti vek in an let a, hmansual(a chhelam sawina ah) zu tiin an let leh hlauh thung si a, chuvangin hemi kawngah hi chuan fuh tawk lo a awm  thei awm e.
Mizoram ah khan engvang in nge Kristiante khan an khap nachhan kha ni ang le? kan tih chuan khatihlai hunah khan  zu leh sakhua na thil kha kalkawp ang reng a an ngaih avang khan an khap a ni, chutiang bawkin khuang pawh khap a ni. Chuta chinah chuan zu inngam an awm taawh lova kohhran a kal fir em avangin, hemi avang hian A Thanglura pawh kha Roman Catholic ah a inlet a nih kha.
Hmanlai kan zu hmandan ah khan lo ah hah deuh in hna an thawk a, an chau em em mai ṭhin a ni. Chuvangin zanah mut hma in an in mai ṭhin a, hei hi anmahni siam ngei a ni. Vantlang puipun ni a lo rui an awm pawh in ‘Ramhuaiin a til ah a pensak’ an ti a, an zawn haw hial ṭhin a ni. Heng ang nih hi a zahthlak em em a, chuvangin rui ngampawh an awm lo a ni. Kristianna in kan ram a hneh hnu a zu in khap anih khan  tumah zu in phal a ta lo a ni. Hetiang a lo nih takah hian an lo inthup ta a, a inho pawhin veng kilkhawr an pan tan ta a ni. Hetih chhung hian  langtham nisi lovah buaina a tam em em a, khua a ti ṭawp tak meuh a ni.
A chung a kan tarlan tak te khi kan back ground ah hmang ta ila fuh aawm e.  Zu hi sual a ni em? Tih lam aimahin zu hian enge a thlen? tih ah hian kan inzawt tur a ni ang. Zu kan khap a, khawpui laili ah chuan thianghlim takin amaherawh chu ven kilkhawr lamah thung chuan a nasa lutuk tho a ni. Kan ṭhian, kan fate, kan unau te an kal a. Engthil nge an chungah lo thleng dawn tih pawh kan hriatlohin an awm mek chu a ni si a. A bikin Aizawl hi han sawi ta ila veng kilkhawr ah chauh zu awm thu kan sawimawi a ni maithei e, khulam a bike accident velah khuan mi engzatnge thi tawh ang le? Khang thlarau kha Pathian in a hmangaihlo bik nge, keini hian kan hmangaihlo le? Mizoram sawrkarin a ti  em a hma alak hian veng kilkhawr te tan chuan zan a pawn han chhuah na chi a ni ta lo a ni, an tan chuan anchhia a ni mai. Mi ho in veng hming an sawi tliar tliar a Mission veng an tih chuan an confi bik hle a ni, amaherawh chu  Edenthar, RV Phunchawng te han tih hi chuan a sawitu leh a zawt tu hmel ah engemaw alo lang tawh tlat. Hei hi tu anchhia nge zu khap anchhia a ni.
Zu chu veng kilkhawr ah chauh a awm tak avangin a inchâk ho a hmei apa in an pan ta luai luai a. Hetia  sual vaklo te leh sual em em ten an pan tlan tak ah chuan miṭha ve deuh te pawh kha an hruaisual thin a ni. Kan sawi hmaih hauhlo tur chu zu a tam a pa leh tlangval hoten an bawr tih a lar tak hnu chuan KS te pawh in an pan ve ta ava himlo tehlul em! Heti chung chung hian pulpit tlang atang a sawiseina awka chhuak thin hi keichuan ka helh khawp mai, sual ti pungtu mai nilovin Bible in sual tinreng bul sum a tih tidanglam tur a hmalakna ang ah a ngaihtheih  hial in ka hria kei chuan.
Kan sawi hmaih hauh loh tur thil pakhat alo awm leh ta e, zu khap a nih chiah hian corruption heng acid, spirit, Burma damdawi pawlh, man sang uchuak, leh factory thianghlim lo atangin nasa takin hriselna alo nghawng thei ta a ni. Zu vang a chhungte thi ta ten sorkar an huat ka rin viau laiin anni chuan khap sauh sauh tur in an lo ti ve mek si a nih hi kan ngaituah a tawi tlang khawp mai. An chhungte thi ta intheih tur khan zu thianghlim tak lo awm nise chupa chu a thilo turtih ang chi te pawh hi hriat tur a ni e.  Kohhran ho hian ka ngaihdan chuan rawngbawlna awlsam theihnan hlip tur a tan an lak ka rin vein en
Zu hi khap lo se kan tih hian kan ngaihdan mai a ni a dan chhungah a awm tawh mai dawn chauh a ni. Vengkilkhawr ah zudawr a tam tawh lo ang a, a fing deuhte chuan anmahni inbulah an in keuh thei tawh dawn a ni. Hei hian hrithalo lak ah nasa takin min ven ngei ka ring tlat a ni, kan fate an sual anih pawh in kan hmuh phak a an sual chuan vendan kan thiam tawh mai ang. Tin veng kilkhawr ah sualna alo tlem tur mawlh hi kei chuan ka nghakhlel a ni, keima view ah chuan hei hian hmun a chang thui hle a ni. Chutih hunah chuan kawtthler ah lo inzuar pawh nise tumah in kawngpuiah ruih an tumdawn lo, khulai kalkan a helai kan hmuh thin avang hian kan ramah sualna alo pung ta a nih hi. Chuvangin a bul a ṭang hian pawt phawi ang u hmiang….

Friday 26 August 2011

LALPA A RINNA NGHAT TU LAL HEZEKIA


History velah hian lalram hrang hrang chanchin te kan zir thin a, an lo ropui ngei mai . Aigupta ho chu an insak avangin an lar a, Assyria leh Babylon ho te chu indona avang in an lar bawk a ni. Heng ho inkar ram ah hian Israel hote chu Pathian in a dah hlawm a, engvang kher in nge Pathian hian helai ram sorkar chak pahnih inkar ah a dah mai le ka ti thin. Mahse ka ngaihtuah chian chuan a chakzia show a duh tih hi ka zir chhuah a ni. Hemi anih avang hian Israel hote khan Pathian an hnaih phah in a lam ah an lo kun leh thin a ni. A chang chuan Pathian pawi an khawih ngei thin a, chung hunah chuan an aia hnamchakte thuhnuai ah hian a dah thin a, Jerusalem lam hawi a an tawngtai chuan Pathian in a lo ngaithla in a chhanchhuak leh thin a ni.
Tunah hian hian Juda lal Hezekiah chanchin kan sawi dawn a ni a, Bible chuan a ni aia tha hi a hma in an la awm lo a, an awm tawh lo a ti hial a nih kha. A pa chu Ahaza a ni a, Pathian ngaihsak lo tak a nit hung a ni, Pathian pawh hian nu leh pa sual tak lakah pawh hian pakhat emaw hi chu a lo chhan deuh thin a ni awm e. A lal tan tirh a tang hian Lalpa chu zawng nghal in pathian dang biakna lam chi zawng zawngte chu an tichhe ta vek a ni. Temple a Pathian be ngai tawh lo chu an hlan thar leh a, tah chuan dan dik takin Pathian an be ta a ni. Hemi hnu hia sakhaw biakdan a siamthar a, Lalpa mithmuh ah a hmuingilin malsawmna tamtak in a vur ta a ni.
Chung hunlai chuan Assuria an lo lian hle mai a, history lamah kan hria anga. An duh duh an awp a, a hma kumli ah hian Israel ram pawh an lo la tawh a ni. He mi hnu hian Jerusalem beitur in an lo thawk chhuak ta a, khawvel pumpui awptu lakah chuan Hezekia pawh hi a thlaphang ve hle a, lawman te pe in remna siampui a tum a mahse Assuria lal hian a duhlo a ni. Assurya lal tirh in Rabsaka chu Jerusalem ah alo chho a, a rawn vau tan ta a, Jerusalem khua chu a dinchhuah loh tur leh hnamdang pathian an tih chhiat tawhte chu lamin chapo tak in a au ta a ni. An ni chuan an sipai ngahzia te leh khawvel ah hneh loh an neih loh dante chu an lo uanpui a. Mualpho thei ang ber tur in an lo vau a ni. An Pathian chu an hnamdang pathian ang atihchhiat chi ah an ngai ni ngei tur a ni. Hetih chhung zawng pawh hian Hezekia chuan ‘Lalpan min chhanhim dawn a ni’, tiin a mite a lo thlamuan thin a ni.
Bible ah Hezekiah finna hi lang lo mahse Pathian chuan finna hi alo peve ngei a ni. Hei hi kan hriatna chu indo hma in tui lakna a siam a, he a thilsiam hi kum tamtak ral hnu tunhun thleng pawh hian mak tih ala tling pha a ni. Lung sakhat chu thuitak ker kua in tui khawchhungah an la lut a, an siamdan n chhinchhiahna hi tunah Istanbul ah kawlthat a ni mek a ni. Pathian pawh in he thil thleng tur hi a hre lawk a ni ang chu a hma lamah mipuite chu Hezekiah ring tawk tur in an rilru te hruaisak in an awm vek a ni. Hei hian inlungrualna leh rah tha a chhuah ta a ni.
Kulhchhung a  awm a hualbeh nih chu inpek mai a thlanawm zawk ngei ang, mahse Hezekiah chuan a rin ah hian a chiang em a, a chhan thei tih hi a hre taawk a, chuvangina inpe lo mai a ni. Pawnlam ah hian thlemna chi hrang hrang depression emaw, natna avang a lungngaiin kan awm thin em? Hengah hian intihhlum duhna lamah kan kun mai thin em aw, a nihloh pawh in sual lamh kan tlulut em. Lalpa rinchhantu Hezekia ang hian khawvela sorkar lianber in a do hnu ah pawh inpe mai duhlo ang hian rinna kan nghat chiah em.
A vawihnih lo vau naah chuan lal chuan a rilru a phawrh chhuak ve ta a, Tiang hian a tawngtai ta a ni. He tawngtaina hi chu chhanloh chi a ni lo reng reng, hetiang ang chi a Pathian kan kar phawt chuan keini pawh min chhang ngei ngei ang. Assuria lal tirh in lehkha hmang a Pathian sawichhiatna tinreng chu a hma a pharh in, thinlung tak in a taawng tai a.  Aw Lalpa,cherub te chung a thu, Isrelte Pathian, nang, nang chauh hi leilung ram zawng zawng Pathian ch I ni; lei leh van hi nangma siam a ni, tiin bul a han tan ta a. Rabsaka kha chuan Hezekia hnenah hian a Pathian in a chhanhim thei tih pawh chu ringlo tur in a lo ti tawh a nih kha. Mahse hetiang hunah pawh hian Leilung zawng zawng neitu chu Pathian a nihzia hi a manchiang hle a ni. Keini pawh hi kan nitin nun ah hian rinhlelh rum rum na leh kan chhandamna pawh chiang tawk lo a kana wm hun a thleng mai thei e, chung hun ah chuan lei leh vanlal ber hi kan tan ngam ve ang’em?
A tawngtaina hian chhunzawm ta zel ila Lalpa a rinna a nghah ngamzia hi alo lang thla nasa hle a ni. AW Lalpa bengchhi la ngaithla teh; Aw Lalpa I mit meng la en teh; tiin  a tawngtai a. Assuria hote chuan in ramte hnamte leh an pathian te chu Rabsaka sawi ang khan an tichhe thin a, lian tak an nih avangin hetih hunlai pawh hian an chapo viau a ni. Khang an pathian tihchhiat te kha chu mihring siamchawp mai an nih avangin an tichhe thin a ni. Tiin Assuria hoten an lo chuan em em, an hmelma te pathian an tihchhiatsakte chanchin chu Pathian hnen ah a sawi a, heingawt pawh hian Pathian a va ti lawm dawn tak em. Heimai hi ala nilo ka duhlai tak chu, Chuvangin aw Lalpa kan Pathian, nang, nangmah chauh hi Lalpa Pathian I ni tih leilung luah ram zawng zawng ah hian an hriatna tur in minchhanhim ngei ngei ang che, tiin. He a dilna hi chu Pathian in chhanloh a hreh pawl tak a nih ka ring. A chhang dawn hrim hrim, a chhang dawn hi a ni ringawt mai a ni, khawvel pawhin dilpui engang mahse a chhang dawn hi a ni mai. A lama rilru dik putu te laka a chakzia lanna turin a mit chu khawvel chungah a len ruai thin a ni. Keini hian Pathian chhan ngei ngei tur hian kan mamawh kan dil thiam em aw, a chetloh theihlohna khawp a kan kar a hun viau lo maw. He dilna hi chhan ina awm nghal a, zawlnei Isaia kaltlang in Pathian chuan a ngaihthah lo viau a ni.
Mi chapo te chu a hnukhniam thin ang in khawvela ramlian ber emperor  chu a cho Pathian dik chu a ngam lo kher mai. Rip tak a lo thawk kha a haw leh ta hna hna a, lo lang thla zel chu ama fapa ngeiin a that a ni. He thil hian Pathian pawisawi hlauhawm zia leh Pathian meuh cho avang a, thilpawi thei te min hrilh chiang hle a ni.
Keini pawh hi rinna kan intihkhah viau a ngai a ni, thlarau a I tui hale m em lai khan in teuh rawh. Nakin zelah kha khan a pui ang che. Mahni sahrang ni a Assyria in a ngaihtawh sipai 250000 zet in an hualna lakah pawh a chhanchhuak thei a nih si chuan Lalpa nen chuan engkim mai hi tihtheihloh a awmdawn lo reng a ni.

Thursday 25 August 2011

LUNGAWINA

Lungâwina hi enge ni ang le, lungâwina kan han tih hi chuan thinlung a lawmna, chantawk a lawmna, thil engpawh lo thleng se thlirna kawngdang a thlir tu te an ni ṭhin. He khawvel dan ah hian lungawina a awmlo kan ti thei ang, a changin inrem ṭhin mahsela rei a daih ngailo a ni. Lungawi tak a nun hi a hahdam mai ni lovin a hrisel a, mi hrisel lote hi an lungawi mawh khawp mai. Chutih rualin Lal Isua a awm te erawh chu harsatna ah pawh an lungawi thei lawi si a ni. Kan nitin hun hmandan ah hian kan thiltih te hian lungawina min pe tawk em le? Tih te hi chhut tham tak a awm ṭhin a ni.
       Thenkhat chu kan thatchhiat avangin lungawina kan hmu ṭhin lo a ni. Thatchhiatna hi mahni rilru nawmlohna thlentu leh tuma thlamuantheih loh natna thlentu a ni, Pathian in a haw em em bawk a ni. He natna hi dawngdahna leh pachhiatna kengtel nghal a nih avang in natna hlauhawm tak a ni a, tihdamna lah chu a vang mai mai khawp a, vawikhat thatchhiat inthlahdah tawh laklawh chu sim mai theih a ni lo. Lungawi tur chuan kan hnathawh ah a rah kan hmuh a ngai a, chu chuan kan lawmna a tizual ṭhin a ni. Mizopa chu lo neiin eia zawng ṭhin a ni a, kum bul a ṭang in hah tak in a thawk a, kum tawpa rah chhuah chu hlim tak in a seng ṭhin a, mi neih a awt ve tawh ngai lo a ni, chu chuan lungawina a pe thin. Chutiang bawk chuan zirlai te pawh kan han zir ṭauh ṭauh a, chapter khat han thiam vek te hian kan lawm em em thin a nih kha. Kum tawp exam result ah rah chhuah chu a lungawithlak em em thin a ni. Hetih rual hian thenkhat chuan in vawiin a tih tur te nidang a tih ah kan khek thin, kan tihloh a thildang nuam zawk kan tih khan kan rilru a nuam chuang lo. Kan tih loh ho kha inchhekkhawl zel a, lungawilo tak in kan thlir liam a, kumtawp result lo chhuak chu a lungawiloh thlak hle thin a ni. Kan hna khan lungawina min thlen hek lo le. Lungawina hi a man ava sang tehlul em, mitin banphak ah a awm reng a nimahsela a aia lungawi zawk a awm kan beisei vangin lungawina kan kalsan chang a tam viau a ni. Mithenkhat chu kan vannei viau thin a, thiamna inang reng ah pawh vannei bik te kana wm thin a ni. Chutiangah chuan vanduai zawkte chu an lungawi lo duh khawp mai, khawvel a ni miau a thuhmun thei si lo le. Tunlai khawvel ah hian mahni hna a lungawi viau si, thiante hna a lungawi lo kan va tam ta em . Lungawi tak a awm ai chuan nawrh kan thlang ta zawk a, hei aia ngeiawm chu nuar angreng nuar lo ang deuh chi ho pen down strike an tih hote hi an ni a, lum si lo vawt si lo a vuihmui pu ho te an ni, an khawngaihthlak khawp mai.

Tumkhat chu lungawina ka ngaihtuah laiin Paula nundan vel ka ngaihtuah chhuak a, kha nun kha ava awhawm tak em. Riltamna hmun ah pawh puar tak leh lungawi tak a awmdan a thiam mai te kha khawvel pek lungawina hi chu a ni lo phawt ang. A ngaihtuah let ngei ang a a pianthar hma kha chuan Jerusalem-ah pawh mite zahkai dan thiam nisi in chuti tak em a han pachhiat tak mai chu tiin, mahse a thinlung chu chhunkhhahin a lo awm ta a. Engkimah a lungawi zel tawh mai a ni, Lal Isua tirhna a nih tawh chuan kawlbun te chu a nep a ti tawh mai a ni. Keini hian eng ang lungawina nge kan zawn ve le. Thingtlang khaw pakhat ka kalna a kan thlen in te chu an in hmangaihin an hlim em em mai a ni. Nitin inhlawh leh lo ah hna thawk in an awm thin a, zan lamah erawh an hahdam chiang a ni, an chhungkua ah inhauhna in hmun a changkhat viau a ni awm e. An pa ber kha chhungkaw tan ava hlu ngai em, mihausa ten chhungkaw lungawina an pek aia tlem chu a pek loh bik ka ring lo a ni. An in maurap in mai atang khan vanram a lang hial in ka hria. Lalpa chenchilh chhungkua khatiang ah kha chuan naupang an sual mawh khawpin ka ring ve mai mai, a chhan chu Pathian in setana khawihchhiat mai mai a phal lovang.

Ka mi ngaihsan em em Lalruali kha chuan he nun hi hneh theih loh nun tiin a lo vuah ve bawk a. He nun hlutna hi a hre chiang a, leiah hi chuan nuam takin a awm theih loh a, chuvang chuan lungawi tak a awm te chu mi nihlawh nihna a ni tihte hi a nun a tang in kan hre thei a ni. Thlemna chihrang hrang leh a natna tawrhna hmangte in he a lungawina hi sawinghin in a awm thin . Mahse Gathsemane huan a ngaihtuah thlen chuan a lungawihlohna nep zia a inngaihtuah chhuak a, amah a inhmu hniam leh a ni, tichuan lungawina diktak Lal Isua chu a dil a hrehawm mahse i ta ka ni Lalpa tiin lungawi tak in a lo awm phah ta a ni.

Engtinnge keini ho hian lungawina kan zawn ve thin le? Lungawina nei tur chuan Lal Isua a ngai, he khawvel ah hi chuan mihring duh chin in tawp in tai a nei dawn si lo. Lal Isua a lungawi te hi mi nihlawh ber te zing a mi an ni, Lal Isua bul a an khenbeh pa kha a lungawi khawp ang, a tuarna pawh kha a hre chang tawh lo mai thei a ni. Kha lungawina avang khan chhandamin a awm si a, a sualna te a ngaihtuah chhuak a suamhmang leh tualthah hmang a nihna te chung lakah chuan an bula an khenbeh pa kha a ngaihtuah let chhin a, a lungawi hliah hliah. An hremna kha nep a ti tawh lutuk. Hmanlai indo thinlai khan lalbula thih kha chu chawimawina ah sipai huaisente kha chuan an ngai a, an lungawi thin a ni. Mahse lei leh van lal ber meuh a bulah misual bulah chuan a lo thi ta si a, a phu lo tih a hriat in hre reng tur in a chah a nih kha. Lal Isua khan a chanchhiat lai a lo khawngaihtu leh lo pan tu chu a hnar lo a lo pawm in a hnukchah dawn in mi lungawi ber ah a chhuah ta a ni. Keini hian khawi atang in nge kan in teh ve thin le.

Sunday 14 August 2011

KAN BIBLE MIN PEK HI


Awle vawiin hi Pathianni a ni bawk a, duhtawk in han hlap piap piap mai ang aw. Bible history chhui hran ka tum vak lo na in tlem a zawng han tarlang ila. Mosia khan lehkhabu panga te a ziak hlawm a, he tah hian a then hi chu midang in a thih hnu a an chhunzawm te pawh a awm tho a ni. He lehkhabu hi Pathian lehkhabu ti a an hriatlar chu a nimai a bu dang a la awm hma a ni. He lehkhabu an hman chhung hian Ahaza hun ah khan Pathian biak an lo thlahthlam ta hle mai a, a tupa Manasea hunlai nen khan. An Pathian lehkhabu ngei pawh chu an lo tibo ta hial a, Josia hunah khan hmuchhuak leh in heta tang hian an ti bo leh tawh lo a ni. Thutthlung hlui hunah khan zawlnei der tamtak an awm ve tho va, chung ho chuan lehkhabu maksak tak tak te an ziak ve hlawm a. Mahse Pathian zawlnei an tih bik tuna kan bible a lang hote hi chu an lehkhabu te hi Pathian pek ni a an ngaih avangin an roh va synagog ah te an chhiar thin.

Hetah hi chuan ka sawi puat puat mai anga, hun alo kal zel a, Greek ho in Judai ram an lo awp atanga kan Lalpa lo kal thleng khan Pathian in a mite ah inpuanna a nei lo. Mimal ah chuan a nei mai thei a, mahse hetih hunlai hian hunthim bik tiin an vuah hial mai a ni. Apokrifa bu kan tih mai tamtak an lo chhuak a, mahse heng ho hi chu nung vak lo ni a ngaih a ni. Juda te khan Apokrifa tel hian lehkhabu thianghlim ah an pawm vek a. Greek tawng chu an tawng tualleng ber a lo nih tak a vang in Aigupta a Juda awm hote chuan tihdan thar ngaihtuah in Septuagin LXX hi an lo nei ta a, hemi hi hmangin Jerome a khan a letling a chuvang in tun thleng hian Roman Catholic ho te chuan an la hmang a ni. Juda Rabi hote chuan chuti ngawt a buai chu tiin Jamnia hmunah Bible chhung a dah tur chin an thliar fel ta a. Hetih hunlai hian Hlathlankhawm hi dah duhlo a tam zawk an ni a, amaherawh chu a a duhtu lam chu an tawng rin em avangin an hnial peih ta lo a ni awm e. Hei hi thuthlungthar tel in chuan Bible ah kan lo hmang ta a ni.

Bible ziaktu te hi mi inang lo tak tak. A hunlai a khawvel finna zirchhuak vek tu Mosia te, ralrel thiam josua te, Pathian mi Samuela te, lo nei a eizawng Mika te, Pathian zawlnei ho te, Isua koh zirtirte, hebrai mithiam lutuk mahse Thlarau thianghlim hriakthih nisi Paula te leh midang ho ziak a ni a. A kum thu a zir chuan kum sang chuang fe a ni. Nimahsela a pawltu thlarau thianghlim chu a pangai reng a, miten an dawn dan erawh a in ang lo mai thin a ni.

Pathian in inpuanna atana a hman vang hian mah pawh in a ngaihlu a, chuvang in a nung a ni. Mihring te hi chu kan thiam chin hi a chawl thin a, chuvang in a date te pawh tihdik loh leh a hmun te pawh hriatdik loh ang chi te alo awm thin. Mahse chung chu chhui sise lova Inpuanna atan a hman ang ngei a, a dawngtu te thiltum kan hriattheih chuan hei hi a tum ni ber in a lang a ni. Entirnan, Marka leh Luka ziak an tum in ang reng si, mahse thu thenkha a hmun inang lo te a lo awm thin. Heng hi chhut a ngai lo, a tum a chian tawh chuan a tawk mai a ni. Mhring ve tho an ni a, Pathian in a pawlna an ziak a chungah chuan a hmun leh date a tihdik pui sise lo ah i ngai ang u.

Bible hi engtiang tak a chhiar tur nge ni ang le? Genesis ah hian mihring te sual na te, chumi sualna avang a Pathian thuthlung te, chu thuthlung ti puitling tur a Israel ho thlan an nih tak zia te, a inziak a ni. Exodus, leviticus number. deuteronomy ah hian Pathian chu a thianghlim zia leh sual a tluksan mihring ten kan biak theih nan engtiang tak a thianghlim tur nge tih te hrilh hriatna a ni a. Hei hi sual a tlu tawh mihringte rin a harsat em avang in vawi tamtak an tlu a nih kha. Zawlneite hmangin chhandamtu leh khawvel entu pek a tiam thu kan hmu ta a ni. Thuthlung hlui ah hian Pathian in a fapa tlanna tur hi alo buaipui nasa tawh hle mai a, chuvangin Israel te chung ah khan alo duhtui hle a lo ni. Thuthlung hlui ah hian thuthlung siam a ni a, Pathian leh Mihring inkar ah chuta mihring aiawh tu te chu Adama te, Nova te, Abrahama te, Jakoba te, Mosia te, Davida te an ni hlawm a. Thuthlung thar ah pawh Pathian leh mihring kar ah thuthlun thar leh a ni a, chuta mihring aiawh tu chu Isua Krista a ni. Thuthlunghlui ah khan thuthlung kengkawh tu leh vawng nung tute kha puithiam hote an ni a, thisen hmang in kumtin vawikhat hmun thianghlim ber ah an kal thin a nih kha. Thuthlung siam thar a nih hnu erawh hi chuan a kengkawhtu kan Lal Isua chuan thisen hmang in Pathian nen a kan inkar chu alo chingfel ta a ni. Hman a thuthlungah kha chuan inremna thisen kumkhat a vawikhat kha an sual silfai nan a tawk loh avang in an sual a piang in a phu tawk ran thisen a ngai a. Tun a thuthlung ah erawh Isua thisen kha alo luang ta zawk a, heihi a luan reng avang in tumah in kan tih hran a ngai tawh lo a ni. Kan tih a tel ve tawh lo tihna a nih chu. An sual nate ka hre reng tawh lovang, an tan ka fapa a thi si a, a lo ti thei ta a ni.

Bible chhiar dan ah hian him lo tak a awm thin tih kan hriat a pawimawh awm e. Hemi avang hian Bible hi kristian hmasa te kha chuan mitin hmuh tur in an dah lo a, mithiam bik ten an chhiar chhuak mai thin a ni. Hei hi a that viau rual in a that tawk lohna alo lang a, sakhaw puithiamten inhaivur nan an lo hman phah in protestant alo piang ta a nih kha. Chumi a chinah chuan mitin hmuh theih in alo awm ta a, kan hlawkpui em le? Hlawkpui lutuk, amaherawh chu famkim lohna chu Bible a thu thenkhat ngaihkawih theih chi thu te avang in kohhran hrang hrang ah kan lo phel darh ta a nih hi.

Bible hi kan chhiar dawn in tawngtai hmasak a pawimawh a, thlarau chawm nan a hman ngei a pawimawh a ni. History zirna tur a ni lo, mahse a chhung a thil lo thleng erawh a dik a ni tih chu mihring thiam na lo sang zel hian alo chhuichhuak zel a ni mai thei, awihawm lo a ni hran lo. Hun dik tak chhui nan a ziak a nih loh ang erawh chuan tangkai lo tak a ni mai thei e, a tum a ni miau lo a, heng a tan a hman hian Pathian a lawm ang'em. A lawm ka ring hauh lo mai. Pathian thlarau tanpuina achhiar a nih erawh chuan thil a tihtheih zia chu namai lo tak a ni. Bible chhiardan diklo zing a pakhat chu inhnialna atan a Bible chang chhiar hi a ni, hei hian thlarau nun a chawm lo takzet tih ka sawi ngam a ni. Pawl hrang ah awm mah ila Bible kan chhiar hian nung deuh riau a inhriatna kan nei thin a, kha kha thlarau pawlna vang alo ni. Inhnial ching deuh chuan an chhiar pawh in an pawl lam tan deuh bik lai chang zawn a awl thei hle a ni. Hei hi hlawkpui lam aiin hnualna ah mi a hruai duh hle a ni. Bible chhiardan himlo hi Pathian in a huat ka ring kan lo ching a nih pawh in i bansan ang u.

Bible nitin chhiar kan lo ni tawh mai thei, mahse a tumtak chhandamna thu ah hian kan lo chiang em aw. Mahni theuh i inzawt nawn leh ang u.

Zana khawnvar eng ang in
I thu in rilru a en
Ro tha aiin a hlu em e
Thinlung ah ka vawng ang.

Pathian in malsawm rawh se, ka lawm e.

Thursday 11 August 2011

PENTICOSTAL KOHHRAN HO LEH AN THURINTE



Tunah hian a langsar zual ho kan thur bik dawn ani. Tunlai chu penticost thlarau a thalo zawng a a tleh lai ani a, inhnialna a chawk chhuak lovang chu maw.

Assembly of God AG: Kum 1914 ah din ani a, tunthleng in member an la tam ber ani. Tunah hian khawvel pumah 64 million vel awm ang a chhut an ni. Hetia an dinhnu lawk hian 1916 ah Oneness penticostal ho chu an chhuak ve leh ta ani.
Kan hriat lar tak Hilsong united te kha he kohhran ami te tho hi an ni a. Milar tak tak Kaka, David Wilkerson, NIcky Cruz tih te kha an kohhran an ni.

AN THURIN TLANGPUI TE
1. Bible hi Pathian thawk khum anih avangin dik lo thei lo ani.
2. Pathian dik pakhat chauh a awm a, trinity ang in a inlan thin.
3. Isua hi Pathian fapa a ni a, minung pahnihna, Pathian tak nisi ani.
4. A tir in mihringte hi tha tak a siam kan ni a, mahsela sual bul avangin Pathian nen kan lo in mihran ta ani.
5. Chhandamna hi Pathian lak a inchhir ngawih ngawihin Isua Krista kaltlangin kan chang thei.
6. Serhhranna pahnih a awm a, ringtute hnimphum a baptisma chantir heihi khawvel zawng zawng a ti tur a phut chu ani. Lalpa zanriah hi ani leh a, heihi Krista tuarna leh thihna kan hriat reng nan ani.
7. Thlarau thianghlim a baptisma chan.
8. Tawnghriatloh a tawng hi thlarau thianghlim hnathawh hmuh theih a lo lang thin chu ani.
9. Tihthianghlimna, hei hian sual lak a hran na leh Pathian hnen a inhlanna a kawk
10. Kohhran mission ah chuan sual a awm mek te chhanchhuah na hi a ni a, kohhran hi Krista taksa ani a, chuvangin tupawh Krista ringtu apiang chu an tel thei ani. Kohhran hi pawlah a innghatlo thung.
11. Thlarau thianghlim kohte leh Bible thu a nemngheh ten kohhran an enkawl tur ani.
12. Tihdamna rawngbawl hna hi damlo te chung ah an beiseina tihsan nan a tihtur ani.
13. Kohhran ten kan kan beisei chu Krista lokal leh hnu a, ropuina a kan awm hun tur ani
14. Chumi hnu ah chuan Krista chu a hring a hran in lei ah hmuh theihin alo kal lang a, lei ah hian kumsang rorel a tan dawn ani.
15. Rorelna hnuhnung ber chu tan a ni ang a, thianghlimna pailo te chuan chatuan hremna an hmachhawn ang.
16. Chumi hnu ah chuan lei thar leh van thar a in tan tawh anga mi dik te chauhin tah chuan hmun an chang tawh dawn ani.




PENTICOSTAL KOHHRAN HO LEH AN THURINTE

Penticost kohhran ho ah hian church of God ho hian member 11.5 million vel an nei a, mahse khek rih phawt ang.

UNITED PENTICOSTAL CHURCH INTERNATIONAL: Hei hian member 4 million vel awm ang a ngaih an ni. Oneness theology zui tute an ni a, Pentecostal Church, Incorporated leh Pentecostal Assemblies of Jesus inzawmkhawmin kum 1945 khan an siam ani a. Khawvel pum huap an ni.

AN THURIN TLANGPUI TE

1. PATHIAN PAKHAT CHAUH A AWM, Pathian fapa Isua tih hi Pathian fapa anga alo channa ani.
2. Chhandamna chungchang , chhandamna bible in a sawi hmu tur chuan thlrau ah an piangthar ngei tur ani a. Hetah hian sual avanga lungngai a thihsan te ani, Isua krista ruala tui a phum baptisma changin thlarau thianghlim baptisma changin kaihthawh in an awm leh a. Hei hi a chianna chu tawng hriatloh hi ani.
3. INCHHIRNA, thinlung tak a inchhir te chauhin Pathian ngaihdamna famkim an hmu thei ani.
4. Isua hmingin hnimphum a baptisma chan tur ani a, hei hian sual ngaihdamna famkim a keng tel ani.
5. Tawng hriatloh a tawng, heihi mi thlarau a an khah leh khah loh a lang a hriattheihna ani.
6. Chhandamna hi Isua khawngaihna a kan rinna vang a lo awm thei ani a. Chumi belhchhah nan a thupek tui ah leh thlarau ah pinthar tur ani tih hi. Mi tumah amah thiltihthat avangin emaw dan zawm that avangin chhandamin an awm dawn lo ani.

Sunday 7 August 2011

THIL TAWN VE MAI MAI


Zan khat chu thian ho in kan titi a, thlahrang chan chin leh supernatural thil vel kan sawikhawm a, kan thil hriat te kan in share khawm ani. Hemi zan hian ka tawng muan em avangin thiante beng tih tlai loh hlau tak chung in  sawi ve lo in ka ngawi ta zawk a ni. Heng thil te hi kan Pathian awm ti chiang tu an ni a chuvangin kan sawi anih pawh in a tha zawng in kan kaiher hram hram tur a nithung ang. Engkimah Pathian ropui ber zel rawh se, chuti lova mi hlauh tur ang a kan sawi anih chuan setana kan ti lawm ngawt ang.


Kum 1999 kum khan class iv ka ni ve tawh in ka fel ve tawh hle a, kum 10 ka nih kum a ni. November thla ah kan exam a, kan khua hi Primary School centre hmun anih avangin a chhehvel a khua Rawlbuk, Siachangkawn, Fungkah leh kan khua a sikul pathum te kan exam a ni. Exam te kan zawh hnuin khual khua ami te chu an haw darh ta sang sang  a, lung pawh a leng ve duh phian


Chawlh laia chutia khawchhung a awm reng chu a ninawm tiin ka chhungte pui tur in lo ah ka riak lut ve a. Kan lo ral lehlam chiah chu kham vek hi ani a, a min reng thin avangin thawm a dai vak ngai lo a ni. Kan lo awm na hi Phalhrang ram mitthi khawhkham hnuai, a ral chiah Fungkah ram ni thung si a ni a, kan khua atang a 20 Km vel ta hla ah a awm a. A hlat tham em avang hian riak lo chuan kan kal ngai lo a. Kan ral a kham chu kan lo nen a inkar ah Minlui chu a luang tlang ani. Chuta ka riak ve ta chu nuam ka ti hle mai a, a chang in thiante loh te kan leng thin ani.


Buhseng hunlai vel chuan ka nu leh pa te an in damloh chhawk deuh reng a, min pui tur in kan chhungte pawh chu an lo kal ve a ni. A huho chuan kan thawk sawt ta khawp mai a, nuam kan tiin kan hlim ve hle ani. Zanthla engah hlim takin fasuar chung ah kan lawn a lam pahin buhte kan chil thin a,buh tin 500 lai kan thar ve a ni. Buhseng kan zawh tawh hnu chuan ka pa te nen lui ah kan kal hlawm a, sangha man tur alo tam ang reng khawp mai a, kan man ho chu tlai chawhmeh atan kan hmang nghal a, a tui khawp mai ka la theihnghilh lo. Chumi hnu chuan ka aia upa daih ka pa kawipa ( mizo ah chuan thian sabeng an ti) fapa nen chuan haw dun tur in min ti a, an ni ho chu an la riak dawn thung a ni. Buhfai kan phur khawp tawk kan phurh hnu chuan haw tur in kan chhuak ta a ni.


Chutia kan kalzel hnu chuan ngawpui pik deuh hmun ah kan lut a, helai hmun hi chu chhunah pawh a thim khup thin kha ni a tlailam dar 5 velah phei hi chuan a hlauhawm ve hranpa hrim hrim a ni. Hetih hunlai hi ka intih huai lai ve deuh anih avangin ka inti pachang lui a, ngaw kan kal chhuak chu ka thaw dep dep mai ani. Kalkawng hi a hahthlak hle mai a, a chho si kawng a te bawk sia tlailam ah chuan kal har tak hi ani. Reilo te kan kal leh hnu chuan mau hmun ah kan lut leh a, kal fimkhur a ngai lutuk a, a nalin a awih bawk si a, tlak mai awl tak hmun hi a ni.


Phalhrang kawng kan pawh hnu chuan rilru a veng hawk a, kan chauh deuh tawh avang in reilo te kan chawl a, kan buhfai ah  chu kan bar dun leh rih a. Kan kal leh hnu hian ka hlauh ring in fiamthu te min thawhpui vak vak a, an naupan laia alo huai thin zia te min hrilh a, kan kal sawt ta hle ani. Kawng hi chho vek nimahse kawngpui kan pawh tawh avangin kan thla a muang ve em em a, hla zai pah in kan khek ve tuar tuar mai a ni.


Zan dar sarih vel ani tawh a, a thim tawh a kalkawng erawh chu ala hriat theih thung. Hetih lai hun hi Krismass a hnaih tawh avangin mi hote chuan mamawh an la nasa tawh hle a ni. Chutih lai chuan kan thlang luikawr kan awmna atang a 500 metre vel tur ah chuan chiang em em hian thawm alo awm ta a. Chu thawm chu kan ngaithla chiang a, alo chhuahna kha ngaw vek a ni si. Thawm awmdan chu khuang nen an zai a, an tui ve hmel khawp mai. Hetia an zai zo hi an zinga tu emaw ber chuan thu a sawi ta a ni. An tawng hi Mizo tawng an hmang lova, kan awmna bul vel a mite ho tawng lah ani hek lo. Hlauhna chang pawh hrelo tak chuan ka awm a, ka u chu thil awmzia ka zawt a, ani chuan thil ho mai mai anih thu in min chhang a. Zawt zui ta lo chuan ngaihthat loh na pawh nei chuang lovin kan haw ta ani.


Thawm chu a ngaiah ala awm reng a, keini chuan kan kalsan ta ani. Kan hma ah chuan kan khaw thlan hlui a awm a bung kung lian tak tak a tam avangin a thim khup thin ani. A bulah chawnpui a awm a, a dawtah chuan lal pura vel te a awm leh a, thlan lung sang deuh deuh indawt zul in an ding hlawm ani. Helai hmun hi chu nidangah pawh ka lo tih ve em em kha a nia hemi zan zet hi chuan a hlauhawm dan hi a namai lo hle ani. Thlan awmna hmun hi ruam ang hian a awm lehnghal a, khawthim tawh hi chuan pelh a huphurhawm em em ani. Helai hmun hi chu hlau chung chung in kan pel thei ta hram a. Tunah zet chuan hlau tur ka nei ta lo, chu tih laia ka lawmzia mai chu sawiin a siak lovang.


Kan naupan lai hian kan rual u te hian thlan bul vel hlauhawm zia an sawi thin a. Pasaltha pakhat pawh thlan bul atang in ramhuaiin a zui a niawm e, chu pa chu a thau ah a man a. Hawilet lovin in a thleng ta e an ti a. Chungte rilru ah alo awm bawk nen khami tumzet kha chu ka hlau ve khawp mai.


Kan in chu dar 8:30  kan thleng ta a, thlan kan pelh hnu kha chuan kan kal chak bawk ani ang kan phur pawh kha a rit lo in kan hre vek ani. Ka nu hnen a ka sawi chuan in a awm ho chuan an lo awih vak lo a ni ang an lo ngaihsak vak lo a. Chutiang chu anih avangin keipawh chuan engemaw mai mai anih ka ring leh hnuhnawh ta a. Mahse ka kalpui ka cousin chu kan thlen zan atangin a khua a sik nghal a, keipawh khan ka hlau ve khawp mai. Hmun thenkhat ah chuan Ramhuai hote pawh hian khawmpui an nei thin anih hi ka ti ta a ni.

ShareThis