PAWL LI ZIR ANG AW

Tun tum ah hian pawl li ka zirlai chanchin ka rawn sawi dawn a ni a, he ka thil tawn te hi midang in hlawkna an lo chan beisei aka ziak ni lovin kan nun hman hlimawm tak te lo ziahchhuah ka duh vang mai a ni e. He ka ngaihtuahna chaklo tak hi ka sawr khawm leh hnu heng te hi kim lo nuaiin ka rawn phuah chhuak the ihram a ni. Pawl li kan lo nih ve tak avang in kan sikul ah pawh a pawl sang ber kan lo ni ve ta a, nuam pawh kan ti thei viau a ni.Social studies 2 ah lai ho chanchin te kan zir leh a, nuam kan ti thei em em a ni, a chhan chu kan khawbul lawk ami te chanchin te kan zir avang in a ni a, a nuam dangdai hle a ni.

Ka hriat reng chu Pi Hmuaki chanchin kan han zir a, kan khawngaih hle mai a, kan mittui a tla phung mai a ni. Lai ho lal vanhnuaitlira chanchin leh a finzia te kan zir a , a ngaihnawm kan ti lutuk a ni. Vanhnuaitlira chuan Bawm ho hnenah mau nisi hling vek a khat a hmuh thu a sawi a, tin thinghnah nisi chhawhchhi fangkhat pawh fun theilo a awm thu a sawi leh a. Bawm ho chuan chutiang chu an lo hre ngai reng reng lo mai hi alo ni a, min kawhhmuh theih chuan I chhiah khua ah kana wm ang a ti a. Ani chuan phar leh far hnah a entir hlawm a, tichuan a chhiah khua ah an awm ta a ni.

Ka nu leh pa te hi lo ah an riah thin avangin kan unau ho chauh in kana wm ho thin a, hemi kum hi kan u sual kum a nih avangin a buaithlak hle a ni. Hetih lai hian kan veng ho chu an tangkai khawp mai kan tan chuan nu leh pa asn ni ringawt mai a ni.

Kum chanve hnu ah chuan kan kalna sikul chu an ti tawp dawn tih thuthang a awm avangin chhuahsan dan tur kan ngaih ven tan ta a ni. A chhan chu kan sikkul hi sorkar sikul anih loh avangin zirtirtute chungchangah remtawklohna alo awm ve thin a, chu chuan kawng tam takin a tikhawlo a ni. He ka luhna ah hian ka nunah thilthlak danglam a nei nual a chungzing ah chuan mi aia hniam bik loh na rilru ka neih phah hi ka tan chuan malsawmna a ni ringawt mai a nih hi. Kum thum chhung zet lo luh tawhna han chhuahsan zet chu a hrehawm duh khawp mai, mahse mahni tan a tha tur ngaihtuah in ka insawn ta a ni.

Sikul kal ngailohna ah zawmthar tur ka nih avang in thiante ka nei mail oh avang in ka thianpa vanlalzawna bulah chuan ka awm deuh chawt mai a ni.  Chawlhlawk laiin kan in umkual nasa thei hle a, hemi avang hian nuam pawh ka ti ve ta deuh deuh ani. Lehkha in thlawhna lem te kan siam a, ka inthlawh suak thin kha ka thlensan ve ber a ni. Vawikhat chu kan maths teacher hian maths formula chu thinlungah theihnghilh loh nan ziak rawh u a tih chu kei la a ve ta hrim chuan ka thizawn ka awmah ka lo ziak a nih kha, ka pa a nui hnem khawp mai.

Board exam kan neih kum anih avangin kan zirtirtuten tan min lakpui nasa hle mai a, hah pawh an hah thei hle a ni. A chang chuan zanah an in ah te kan kalkhawm thin a. Khatih lai kha chuan Maths leh science ka lo tihtheih ve lai kha ni bawk a, ka langsar ve khawp mai. Kan zirtirtu te in ash zanah kan kalkhawm a, bati enghnuai ah theihtawp in maths min chawhpui thin a ni, mut a chhuak duh bawk si a hunlai chuan hrehawm duh khawp mai. Kan exam lai hian social studies hi nuam ka tih ber anih avang in ka tit ha hle a ni. Zirlai a awm lo chu black board ah an ziak mai thin a a nuam hle in ka hria a ni. Kan exam lai hian khaw li atang in naupang kan kalkhawm a, kan sikul ah an lo exam ta kha aa ni a, kan  inti neitu ve hle a  mikhual ho chu an ti ve dek thin a ni. Kan inah Siachangkawn khua pu bawla fanu alo thleng a, ani hi a damloh avangin a riak in a exam thin a ni, ka pui ve nasa hle in ka in hria a ni. Thiante ka char thar nual a chung zing ah chuan siachangkawn khua ami isreala pawh a tel a ni, ani nen hian exam chhung kan inkawm a ni. Kan han exam zo chu a reh ruih mai a, ka khua har lutuk chu awmngaihna pawh ka hre lo a ni ber mai. A chhia atang a ka kal tawhna primary sikul chu kalsan in middle ah kan lut dawn a ni a, lungte pawh a chhe rum rum in ka hria. Mahse nghahhlelhna chhan kan nei a chu chu uniform kan hak tawh dawn avang a ni.

CLASS III KA NI VE TA !

             CLASS III KA NI VE TA !

Khai aw le, ti tawh tasa sa chu hnunglam hawikir lovin bei tlang mai ang aw. A hmasa ah khan pawlhnih ka zirlai ka rawn sawi a, tun tum ah chuan pawlthum ka nih hunlai a ka chanchin ka rawn sawi dawn a ni. Hetih hunlai hian zirna lamah ka tihtheih hunlai a nih avangin kan class ah pawh pakhatna te ka han ni chho ta zat zat mai a, ka pa chuan zir taimak vang leh thiam theilo zirngawrh avang a pass tha hmuhin min hmu a min fak hle a nih kha. Mahse kei erawh chuan ka rilru tak chuan ka pawmpui chuang lo. Ka u ah hian rilru chak lutuk zir peihlo hi a awm ve a chu erawh chu a zirloh pawh in a tit ha tho ve, ka pa hian min khaikhin thin a ni.

Hemi kum hi world cup kum anih avang in keini pawh min khawih buai ve hle a ni, zirna lam ai chuan helam ah hian sawi tur a tam avang in ka lo thlur bing deuh bik dawn a nih hi. Thingtlang kilkhawr football leina tur nei lo ta chu tumkhat chu duster kan pet a, class ah hman tur a awm lo tih an hriat chhuah chuan mipa ho zawng zawng chuan hremna kan tuar vek nghe nghe a ni.  A chang chuan a nei deuh ten sertawk emaw zammir emaw an lo keng thin a chu chuan kan inkhel mai thin a ni. Vawikhat ka la hriat reng chu hetiang a kan inkhelh lai hian goal ah ka pet a, a phel phawk a, a lehlam chu goal ah a lut a, a lehlam chu a liam thung a. A goal leh goal loh chungchangah kan inhnial laih laih hnu chuan pet tur ber a awm tak loh avang in kan tawp ta ringawt mai a ni.

Kan sikul hian mual zimte kan nei ve a, kilthum nei a ni a, chawlhlawk lai in chutah chuan kan inkhel mai thin a ni. Kan mual hi a tet em avangin inkhelh liantham ah chuan kawngpui mi kal tlemna lai ah kan inkhel mai trhin a ni. Class ang zawng a kan intum phei chuan hmeichhia te pawh an local ve vek thin a ni.  Sertawk kan pet thin lai hian a chak ho in sertawk kha kan ei mai thin a, a hlawk thlak ang reng phian mai. Sertawk hun chu kalpel in puanchhe hlawmkhawm a ball siam in kan inkhel thin a, a muk em avangin kan ke te a na thei hle a, a chang chuan kan ke te a vung bul thin a ni.

Kan sikul ah hian vai fa ho pawh an awm ve a chung zing ami ETO kan ti mai thin a, chumi te zialzu chu kan head master in alo hmu fuh hlauh mai a, zial tlawn sawm a zuk tir vek a nih kha, manhla chu an ti khawp ang mawle. Vawikhat chu hmundang ami alo kal a kan class min zirtir a, English lamdan tur ah a tawp a ‘le’ anih chuan ‘ul’ tih ang a lam tur tiin a sawi a. Kei chuan anih Middle school tih hi midul school kan ti dawn em ni ka han tih chuan min chhang thei ta lo a ni. Kan la chhah khawp mai.

Social II kan zir thin a, lairam chanchin leh a ramri te kan zir a, Dopawrha chanchin te ngaihnawm kan ti thei hle a ni. Lai thufing a ‘ ka ti law paw ka taw a tlak’ tih chua kan nuih a za hle a, a chhan chu taw tih hi lai tawng chuan hmeichhe serh sawina tawngkam pakhat anih vang a ni.

Heng hunlai hian nuam kan tih ber chu thingkung lawn leh football pet kha a ni mai a, engmah kha lungkham tak tak kan nei lo hrim hrim mai niin ka hria. Sikul ah vanlalsiama nen kan inkawm deuh chawt a, ka aiin a upa a, mahse thingkung chen vel ah chuan kan inthurual thei hle a ni. Ka sawihmaih thiang lo chu kan class a hmeichhe pakhat lian deuh mai    (a hming thup mai the ang) hi a awm a. Kan chawlhlawk luhleh dawn a zung chu a ek them a thlauh ta mai a. Keini la mawl ve ta hrim hrim chuan “Li chua a zun ah ek a chhuak tel kan ti a, mak kan tie m em a, kan sawi huai huai mai anih kha. Tun a ka ngaihtuah let leh hian  a zah tur zia kha aw ka ti leh hnuhnawh mai mai.

Pawlhnih ka nih lai

Ka lo upa ve deuh deuh a, tunah chuan kum 8 vel ka lo ni ve ta reng mai. Pawlhnih lai han zir ve tak ah chuan zirtirtu te pawhin tihtur min tuk nasa theiv hle, work kan tih ah pawh thingtuai te kan sat thin a, zirtirtu te khan an sawithiam bawk a, thawklo bik nih kan hreh thei hle a ni. Kan khua ah hian  primary sikul pathum a awm ve a, 1,2 leh 3 tiin kan ko mai thin a, chutah chuan 1 ah ka lut thin a ni. Pawlhnih ka zirkum hian sikul 3 an lo din a, chutah chuan mu auveng naupang ho, kan khua ah pawh changkang lo veng kan tih thin an kal thin a, chutah chuan kal ka ngen ta tlat mai a. Ka nu leh pa chuan an phal vak lo a, tih tak te a ka ngen avangin an phal  ta hram a ni.


Veng hnufual ho awmna tih tak ah discipline tih khauh a ngai em em a, amaherawh chu kan head leh zirtirtu te khan hlawh awm hauh lo khan min zirtir thin a ni. Sikul 1 leh 2 te kha chu sorkar an nih avang in hlawh an hmu tha meuh mai, enkawlna pawh an dawng tha a, mahse heta ka kalna ah erawh hi chuan a siki them pawh an dawng lo a ni. Kan class room chu class 4 atang a a tawp KG pawl ho thleng chuan a inhmuh theih vek a, mahse zirtir dan ah an buai chuang hauh lo mai te kha an fakawm khawp mai. Kan zirtirtute awmna chu class 4 ho hma zawn ah tak a ni a, hmun awl hi a awmlo hrim hrim a ni.


He sikul ah hi chuan kan thil neih engkim mai hi kan intawm vek a, miin ser phel pawh nei sela kan sikul pum daih tur a a phel a ngai tlat mai. A ropui teh asin aw!!! Chawhma lamah period 3 kan nei thin a, chumi kar a chawlhlawk awm thin ah chuan kan infiam nasa thei hle a ni. Sikul chhak hla tawk tak ah thingkung lawn turin mipa ho kan kal thin a, kan chen phul sa hmeichhe hovin an lo chen ve leh thin a ni. Thlan te a tla hluam thin a, class ah pawh kan kawrban in kan inhru mai thin a ni.  Kan sikul chhak chiah chu hnim langsam vel tam deuh hmun hi anih avang in bawhen a nuam thei hle a, chumi bawheng ve ngam lo ho chu dawi nih an hlawh thin avangin a hmasa pawlah kan kal ngei thin a ni.


Pawlhnih ka nih laiin kan naupang ber erawh chu Nursery ala ni a. Tumkhat chu chawlhlawk kan lut leh chiah tih ah hian thianten min lo ko a, ka tlan phei nak chuanka nau hi che miah lovin dawhkn hnuai ah alo mu fel ziat mai a. A tihngaihna tak ka la hre lo hle mai a, ka la lian bawk si lo, ka koh vak pawh in min chhang si lova ka mangang hman hle a ni. Kan zirtirtu te lo haw hnu chuan tuite leih in an kaiharh thei chauh a ni ka hlauthawng hman khawp mai. Hemi ni hian kan zirtirtu te chuan chawhnu chawlh min pe ve a ni.


Pawlhnih ka nih lai vek hian a lawm tumkhat chu ka thianpa nen hian pen rifile tui siam tum in tawkpui hnah kan lokhawm chiam a, kan  chhak luikawr ah chuan kan deng sawm a, kan sawr hnu chu pen tui a tan hman kan tum a ni. Amah erawh chu alo tha ikhaw si lova, kan tha sen ngaihtuah chuan a hlawk lo khawp a ni. Vawikhat chu ka thianpa hian magic ka show dawn a, tawkpui rah va lo la ka lo entir ang che tiin. Keipawh chuan ngaihthatlohna nei lo chuan ka pe a, alo ei a, a ka chhung atang chuan dar a siam tawkpui rah leh a kuang alo lachhuak a mak kan ti ve em em a ni. A hnu ah ka hriat leh dan chuan hei hi a lo hmuam hmasa ni ngei tur a ni.


Kan kalna chu a mawlho kalna tih tur ang vel a mawi kan la ni a, khua ala var mawlh lo a ni ber mai. Tumkhat chu ka thianpa nen bawn karah kan lut a, mi bawnglu paih ruhro hi a hmu a. Kan pahnih chuan kan zawnchho a, kan hawhaw pah a, midang ho pawh chuan min lo zui ve zel avang chuan midang chu kan zawntir ve ta a ni. Keini pahnih chu intithei takin kan lo en mai mai tawh, a hria apiangin ka thiana chu an ngaisang em em tawh mai a ni. Kan vengah hian Burma ho an awm thin a, an rambuai avang a lochho te an ni hlawm a ni. Tumkhat chu kan unau leh Burma ho kan intithiam lova, kan insual hrep hnu chuan kan inthathen leh mai a. A tukah chuan ka sikul kal tur kawnglaiah thingfak nen min lo chang a, kan insual ta a rei tawk kan insual hnu chuan an veng paho in an lo thlir ve a, min lo thelh a hnek in min lo fuih a, kan insual ta ngat ngat mai a ni. Nakin hnu chuan kan sir pakhat alo kal a min lo thelh ta a, hremna erawh ka dawng lo hlauh mai. He kan insual ah hian chakzawk kan awmlo na in min sik pilh nasa hle a ni. Hemi hnu hian sikul ka thleng kawrkilh tla phengphung a ka awm chu thiante chuan a chhang min lo zawt vat mai a, ka hrilh hnu chuan anmahni do tur in kan sikul ho chu kan thawkchhuak ta a ni. Kan head pawh chuan min lo thlir ve reng a, mahse engtinmah chuan min ti lem lo. An in bulk an thlen chuan a lian ber a tang in tan in a te ber thleng chuan an in chu lungin kan vawm ta ruih ruih mai a, nuam ve tak chu a ni. A pa chu lo dak in zahngai uh zahngai uh, a tih pawh chuan kan la chhunzawm zel a vang in kan head chuan a tawk tawh e a ti a, kan bang thei ta chauh a ni. Ka ngaihtuah chang pawh hian keimah thlavang hauh vang a sikul pumpui leh kan head te thleng a kan thawk kha mak ka la ti tawp thei lo a ni. 


 He sikul ah hian changkang taka wm lo mahse he sikul ka kal atang hian elpui tur awm em em lo chu pakhatna ka nit a zel a, chu chuan sikul dang a ka insawn lehna ah pawh min pui ta zel a ni. Ka la hriat reng chu lehkhabu leitur a vang em em a, a awmchhun lah midang in an lei hman zel avangin zirtirtu te pawhin min tur lui ngam meuh lo a ni. Tumkhat chu kan social studies hi ka thianpa ta ka leichhawng a, a original ah chuan rectangular tur a nih laiin ka lei hi chu circular shape a ni tawh thung a ni. Mahse chhiar nuam ka tiin keimah a lehkhabu ka lei hmasak ber a  ni a, ka tan chuan a hlu em em a ni. Hei hi Duli a ka lei a ni. Pawlhnih kan kal lai hi ka hunt awn ah chuan ka hriatchian theih pawl a lo nita a ni.

Sikul ka kal hmasak ber

Naupang fel ve tawh tak kum li mi vel chu kan ni tawh ang, chutiang ah chuan sikul ka lut tan a. Kan la te ve bawk em a, khatih hunlai kha chuan a ngaihna tak pawh kan awm lo a ni.  Kan inchhak ah lawk hian   primary sikul sikul a awm a, chutah chuan kan kal ve thin a ni, E chhia kan ti mai a, chutiang pawl chu kan ni. Khawdang ang te chu nise pawlhnih rual tur ni si keini e-chhia kan han nimai kha lawm loh a ruang in kan la naupang em alawm tiin tanlak chu khawilam ah a ni ringawt . Khatih laia kan nun ang kha chu khawpui naupangten an hre phak hauh lo mahse nuam erawh kan ti phian.
Kan sikul kalna ah chuan hausa tak kan awm lova, kan nu leh pa te sorkar hna thawk sang ber khan zirtirtu hna kha a thawk a ni mai a, chhuan tur em em kan awm lo a ni. Ka nu te chuan chutia sikul meuh han kal ve ta chu tiin ka chhang chiah nen hian pencil leh ziahlohbu min pai tir a, chu chuan enge kan ziak tak pawh ka hre lo nuam hi kan ti ve em em ringawt mai a ni. Mahse tlai alo thlen meuh hi chuan pencil a bo ngei ngei a, chuvangin ka nu te chuan kawngdang an ngaihtuah leh ta a ni. An tihdan chu pencil tlawn khat hi hmun li ah an tan bung a, pakhat chu min pai tir thin a, amaherawh chu a bo leh tho thin a ni. A tawpah chuan an tihngaihna hre lovin pencil hmawr an rek a, lazaiin an tawn a, a lehlam chu kan ipte hruiah an tawnbet leh a, hei zet hi chuan a daih rei ve viau a ni. Kan tihbo khat deuh tak hnu chuan ipte pen ah hian side pocket ang deuh min siamsak a, tah chuan kan ak ta thin a ni.
Naupang harh rual te kan lo ni ve bawk a, engmah lungkham tur kan nei em em si lo, keimahni khan kan zalen tawp ani mai. Ka thianpa nen sihneh hmin eitur in luite hnar kan pan ziah a, class kan kal lo ta fo mai a, hei erawh hi chu nu leh pa atang in hremna a na angreng viau mai. Sialpan rah te han ei a, mahni rualpui hmeichhe naupang dangte hma a han intihtheih vel te kha alo nuam em em  mai a ni.
Chuti tak mai a hma ka sawn theih loh avang chuan ka chhungte mangang in Anganwadi ah min kal that tir leh ta a ni. Hei hi sikul ka luh hmasak ber a nih avang in ka chiang vak thei vta lo a ni. Ka la hriat reng chu  zenghri danna in min chiu a, chumi hnu chuan damdawi sent e hi min pe a , kan lawm ve em em mai a ni. Sikul kan la chaawl thei zui phei kha chu lawmawm tak a tling in kan hria a ni.
Khawpui naupang te ang in khatihlai khan changkang lo mahila, mahni tawk ah kan hrisel ve em em a, a hranpa in exercise te kha lak hran a ngai lo reng reng a ni.  Kan hmalam hun tur I thlir zel ang aw.